در بدن هر فرد حداقل یک یا دو خال وجود دارد و بسیار متداول هستند، در این مقاله از وبسایت دکتر مهناز شکروی به بررسی و دلایل ایجاد انواع خال های قرمز،سبز و سیاه می پردازیم.
علت ایجاد خال چیست؟
خال بر اثر غلظت و تجمع سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت) بوجود می آید. کسانی که پوست روشن تری دارند بیشتر در معرض ایجاد آن قرار می گیرند.
هنوز یک علت قطعی برای تشکیل این عارضه پوستی در بزرگسالی به اثبات نرسیده است، اما عوامل متعددی در تولید آن نقش دارند.
اطلاعات کلی درباره خالهای قرمز
خال قرمز روی پوست که آنژیوم گیلاسی و همانژیوم مویرگی یا گیلاسی (Cherry Hemangioma) نیز نامیده می‌شود، زائده پوستی کوچک و قرمزرنگی است که از رگ‌های کوچک خونی یا مویرگ‌ها تشکیل شده است. معمولا خالهای قرمز روی تنه، بازوها، ساق پا و شانه‌ها ایجاد می‌شوند.
ویژگی‌های ظاهری و علائم خال قرمز روی پوست
خال قرمز روی پوست یا آنژیوم گیلاسی معمولا به‌رنگ قرمز روشن و به‌شکل دایره یا بیضی است. اندازه این خالها از نقطه‌ای کوچک تا زائده‌ای با قطر حدود یک‌چهارم اینچ متغیر است. بعضی از خالهای قرمز صاف و هم‌سطح پوست اطراف خود هستند و بعضی کمی برجسته‌اند. با افزایش سن، این خالها برجسته‌تر می‌شوند. خراشیدگی، ساییدگی یا بازشدن خالهای قرمز موجب خون‌ریزی آنها می‌شود. گاهی ممکن است خون‌ریزی، تورم و سایر نشانه‌های ناراحتی ایجاد شود.
خالهای قرمز همیشه هم قرمز نیستند و گاهی به‌رنگ‌های متفاوتی مانند آبی، بنفش یا سیاه نیز دیده می‌شوند. معمولا اگر به این خالها فشار بیاوریم، رنگ آنها سفید یا بی‌رنگ نمی‌شود. این زائده‌ها در هر جایی از بدن ظاهر می‌شوند؛ ولی بیشتر در سینه، شکم و کمر دیده می‌شوند. معمولا چند خال قرمز به‌صورت گروهی ایجاد می‌شوند. خالهای قرمز معمولا سفت‌اند، به‌ویژه در قسمت مرکز.
آنژیوم گیلاسی رایج‌ترین نوع آنژیوم است. آنژیوم‌ها تومورهای خوش‌خیمی‌اند که در نتیجه رشد بیش‌ازحد مویرگ‌ها شکل می‌گیرند.
علت ایجاد آنژیوم‌ها چیست؟
گاهی اوقات خالها بیانگر بیمارهایی مثل کبد ،عدم تعادل هورمونها وگردش نامنظم خون است. درکل بروز خال های قرمز رنگ آنژیو در افراد دیابتی، افراد دارای مشکلات کبدی و زنانی که از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، شیوع بیشتری دارد. همچنین وجود سابقه خانوادگی نیز ابتلا به خال های قرمز را افزایش خواهد داد.
آیا وجود خال قرمز در بدن نگران‌کننده است؟
معمولا خال قرمز روی پوست نگران‌کننده نیست، زیرا این خالها معمولا بی‌ضررند؛ ولی اگر متوجه بروز ناگهانی چندین خال و ضایعه پوستی شدید، به پزشک مراجعه کنید، ممکن است که این ضایعه‌ها نوع دیگری از آنژیوم باشند. گاهی این ضایعه‌ها آنژیوم عنکبوتی (Spider Angioma) هستند که به‌دلیل آسیب یا بیماری کبدی ایجاد شده‌اند (البته این حالت به‌ندرت ایجاد می‌شود).
ظاهر خالهای قرمز باید با گذشت زمان ثابت بماند. پزشکان توصیه می‌کنند اگر خالهای قرمز خون‌ریزی می‌کنند، آزاردهنده‌اند یا ظاهرشان (اندازه، شکل یا رنگ) تغییر کرده است، به مراکز درمانی مراجعه کنید. خون‌ریزی یا تغییر در ظاهر خالها ممکن است علامت سرطان پوست باشد. ممکن است پزشک از بیوپسی (Biopsy) استفاده کند. بیوپسی یا بافت‌برداری یعنی برداشتن و بررسی نمونه‌ای کوچک از قسمت موردنظر یا کل آن برای تشخیص یا رد سایر بیماری‌ها.
اطلاعات کلی درباره خال های سبز
بیشتر خالها در دوران رشد امبریونیک (در زمان جنینی) به وجود می‌آیند. سلول‌های ملانین‌ساز (رنگدانه‌ای) پوست به بالاترین لایه پوستی یعنی اپیدرم می‌آیند و شروع به تقسیم می‌کنند، بعد از تقسیم به علت زیاد شدن رنگ آن قسمت سیاه یا قهوه‌ای تیره به نظر می‌رسد اما اگر سلول‌ها نتوانند به لایه بالایی پوست بیایند در یکی از لایه‌های زیرین گیر می‌کنند و همان جا تقسیم می‌شوند. در این مواقع، رنگشان آبی یا سبز تیره به نظر می‌رسد. برای تشخیص و معاینه خالهای سبز، متخصصان پوست از ابزاری به نام درماتوسکوپ استفاده می‌کنند که نور پولاریزه را به داخل پوست می‌تابانند تا لایه‌های عمیقتر را ببینند و رنگ واقعی خال را تشخیص بدهند. خالهای سبز ممکن است گاهی اوقات نشانه‌ای از سرطان باشند اما بیشتر اوقات بی‌خطر هستند. خالهای سبز که در اصطلاح تخصصی “کلرودرما” نامیده می‌شوند میتوانند مادرزادی باشند یا در سال‌های بعد از تولد ظاهر بشوند. هنوز دقیقا مشخص نیست که ریشه اصلی خالهای سبز ژنتیکی است یا نه، اما در جمعیت آسیایی بیشتر دیده می‌شود و همچنین زنان خالهای بیشتری نسبت به مردان دارند. خالهای سبز در قسمت‌های زیادی از بدن دیده می‌شوند اما بیشتر در سر و گردن، دست‌ها و پاها هستند.
خالهای سیاه، رایج‌ترین خالها
بیشتر خالهای مادرزادی سیاه یا قهوه‌ای تیره هستند و اگر روی صورت یا دست و پاهایتان نگاه کنید احتمالا چند مورد از آنها را می‌بینید. خالهای سیاه معمولا دلایل مادرزادی دارند. خالهای سیاه حاصل تقسیم سلول‌های رنگدانه‌ای پوست یا همان ملانوسیت‌ها هستند. وقتی ملانوسیت‌ها تکثیر پیدا می‌کنند، رنگ قسمت خیلی خیلی کوچکی از پوست را تغییر می‌دهند که معمولا به دو میلی‌متر هم نمی‌‍رسد (و بد نیست بدانید که خالهای بزرگ‌تر نشانه تکثیرهای غیرعادی هستند که می‌تواند نشانه سرطان باشد). خال سیاه، رایج‌ترین خال ژنتیکی بدن انسان است و بیشتر اوقات نشانه بیماری نیست. خالهای سیاه معمولا مسطح هستند ولی بعضی از آنها به مرور زمان برجسته می‌شوند. نامنظمی بافت و مرزهایی که دایره‌ای نیستند، بزرگ شدن یا زخم در خال همه از نشانه‌هایی هستند که وقت دیدنشان باید به پزشک مراجعه کنید.
خال سرطانی یا ملانوم را بیشتر بشناسید
در حقیقت این نوع از خالها شدیدترین نوع سرطان پوستی به حساب می‌آیند که تا به الان شناسایی شده‌اند. آنها محدوده کاملا مشخصی ندارند و در هر جایی از پوست یا در اطراف خال پوستی مشاهده می‌شوند.
این مدل از سرطان از سلول‌های رنگدانه‌دار تشکیل شده است و در نتیجه خالها معمولا مشکی یا قهوه‌ای رنگ خواهد بود. البته به رنگ‌های دیگر مانند سفید یا قرمز نیز مشاهده می‌شوند. تشخیص خال سرطانی باید به‌سرعت انجام شود، چون می‌تواند با سرعت بالایی در بدن پخش شود و اعضای بدن را گرفتار خود کند.
برای این‌که این نوع سرطان به زودی تشخیص داده شود و از عواقب بدی که بعدا برایتان به همراه خواهد داشت جلوگیری کنید، باید تمام خالها و نقاط تیره روی بدن توسط خود فرد و پزشک مورد بررسی قرار بگیرد.
دلایل ایجاد خال سرطانی
اشعه ماورای بنفش یا UV یکی از اصلی‌ترین دلایل برای ایجاد خال سرطانی محسوب می‌شود. ما به‌طور روزمره به‌دفعات در برابر این اشعه قرار می‌گیریم. از جمله منابع آن می‌توانیم نور خورشید، دستگاه‌های برنزکننده پوست و لامپ‌های خورشیدی را نام ببریم که سرشار اشعه فرابنفش هستند و برای بدن ضرر زیادی دارند.
تاثیر وراثت یا سابقه خانوادگی را نباید در بروز خال های سرطانی از یاد برد. طبق تحقیقاتی که انجام شده است، اگر بستگان نزدیک مانند پدر و مادر، فرزند، خواهر و برادر یک فرد به ملانوما آلوده شوند، احتمال بروز بیماری در فرد در مقایسه با قبل خیلی افزایش پیدا می‌کند.
سخن پایانی
این نکته خیلی ساده را فراموش نکنید که خال روی صورت یا هر قسمت دیگری از بدن، حاصل یک تقسیم سلولی است که به قسمتی از پوست رنگ می‌دهد. وقتی تقسیم سلولی بیش از اندازه انجام شود (به هر دلیلی)، خال در معرض سرطانی شدن قرار می‌گیرد، یعنی اندازه خالتان بزرگ می‌شود. پس حتما خالهای روی صورتتان را چند وقت یک بار چک کنید و به محض دیدن هر کدام از این نشانه‌ها به پزشک متخصص مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر سبک زندگی‌تان طوری است که خیلی در معرض آفتاب هستید یا به صورت ژنتیکی در خانواده‌تان سابقه سرطان پوست دارید، بهتر است قبل از هر چیزی برای برداشتن خال اقدام و خطر را برای همیشه از خودتان دور کنید.
